Hızlı geliştirilen koronavirüs aşıları gerçekten de güvenli mi? Hangi reaksiyonlar normal kabul ediliyor? Hangi yan etkiler ortaya çıkıyor?
Dünya genelinde milyonlarca insan yakında yeni tip koronavirüse karşı aşı olmayı umuyor. Ancak birçok kişinin aşı konusunda çekinceleri de var; bir yandan koronavirüsten korunmak isterken diğer yandan aşının yan etkilerinden çekiniyorlar. Bu kişiler, aşı adaylarının hızlı geliştirilmiş olmasından ötürü güvenilir olup olmadığı ve yan etkilerin yeterince araştırıp araştırılmadığı konusunda tereddütlüler.
Peki, hangi reaksiyonlar normal, aşıların olası yan etkileri neler? Aşı olmalı mıyız?
Normal aşı reaksiyonları: Aşı sonrası vücudun bazı reaksiyonlar göstermesi normal sayılıyor; örneğin aşının vurulduğu yerde kızarıklık, şişlik ve ağrı yaşanması. Ayrıca aşı sonrası yorgunluk, ateş, baş ve eklem ağrıları da ilk üç gün içerisinde ortaya çıkabilecek olağan reaksiyonlar arasında. Bu reaksiyonlar genelde orta dereceli seyrediyor ve birkaç gün içerisinde kendiliğinden kayboluyor. Vücudun verdiği bu tepkiler, aşının etkili olduğunu ve bağışıklık sisteminin aşıya cevap vererek antikor üretmeye başladığını gösteriyor. Halihazırda uygulanmaya başlanan Biontech/Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve Rus aşısı Sputnik V aşılarından sonra da tipik sayılan bu yan etkilerin ortaya çıktığı gözlendi.
Nadiren ciddi yan etkiler: Tipik aşı reaksiyonlarının yanı sıra bazı münferit durumlarda aşı sonrası alerjik şok gibi ciddi yan etkilerin meydana geldiği de görüldü ancak bunların istisna olduğu belirtiliyor. Genel olarak Avrupa İlaç Ajansı (EMA), Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ve Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) onay verdiği aşılar güvenli olarak görülüyor. Yeni bir teknoloji olan mRNA teknolojisi ile üretilen yeni aşılar, klasik aşılara kıyasla daha farklı özelliklere sahip. Bu aşılar herhangi bir zayıflatılmış veya öldürülmüş virüs yerine yalnızca Covid-19 patojeninin bir bileşenini oluşturmak için genetik talimatlar içeriyorlar. Diğer aşılar ise genelde viral vektör tekniğiyle üretilen aşılar. Viral vektör aşılar, zararsız adenovirüsleri (yalnızca şempanzeleri enfekte eden soğuk algınlığı virüsleri gibi), başat protein olan SARS-CoV-2'nin yüzey proteinine sokmak için taşıyıcı olarak kullanan ve böylece bağışıklık reaksiyonunu tetikleyen aşılar olarak biliniyor.